رنگ پوست بر اساس میزان رنگدانه آن تعیین می‌شود که معمولاً چهار تا پنج گروه رنگ پوست را در نژادهای مختلف می‌بینیم، از پوست بسیار روشن نژاد اروپایی گرفته تا پوست تیره سیاه‌پوستان. رنگ پوست طبیعی هر انسانی معمولاً یک دست است. ولی بیماری‌های مختلف باعث می‌شود برخی از نواحی پوست پر رنگ‌تر یا کمرنگ تر از دیگر نقاط پوست شود. در این مقاله بیشتر روی لکه‌های پررنگ تمرکز خواهیم کرد. لکه‌های پررنگ یا هیپرپیگمانته از نظر تقسیم بندی انواع مختلفی دارد. بعضی از بدو تولد وجود دارند و قطر آنها هم از چند میلی‌متری تا چند سانتی‌متر است.
شایع ترین علل بوجود آمدن لک بر روی پوست :
- لک های پیری که در اثر تماس بیش از اندازه نور آفتاب باپوست و با بالا رفتن سن ایجاد می شود که معمولا در سن ۳۰ الی ۴۰ سالگی پدیدار می شوند.
- مصرف برخی داروها مثل داروهای ضد سرطان داروهای ضد مالاریا باعث بروز لک می شوند.
- همچنین بسیاری از لک ها در اثر بیماری های التهابی مثل لوپوس، اریتما تویا ایجاد می شود یا در اثر دستکاری کردن جوش که باعث ایجاد جای جوش و در نهایت منجر به بروز لک می شود.
- بیماری هایی مثل آسم، مشکلات کبدی، روماتیسم و مشکلات ریوی در بوجود آمدن لک بر رویپوست بسیار تاثیر گذار هستند.
- لک های ناشی از حاملگی که به صورت اکتسابی بوده و آهسته بوجود می آیند و بیشتر در نواحی پیشانی و چانه دیده می شود. این نوع لک ها معمولا بعد از زایمان از بین می روند اما شاید این لک ها تا ماه ها برروی صورت باقی بمانند.
- نوع دیگری از لک ها کک و مک است که در افرادی که معمولا چشمان آبی و پوست روشن و موهای قرمز ی دارند دیده می شود که از سن ۵ سالگی هم شروع می شود.
گاهی لکه های صورت به صورت اکتسابی ایجاد میشنود یعنی به مرور و گذشت زمان روی پوست ظاهر می‌شوند که به آنها اشاره می‌کنیم:
لکه‌های بعد از بروز التهابات پوستی: لکه‌هایی هستند که هرگاه در پوست التهابی ایجاد شود پوست به صورت رفلکسی تیره می‌شود. شدیدترین حالت آن بعد از آکنه است؛ یعنی وقتی جوشی از بین می‌رود تا مدت‌ها ناحیه جوش به شکل یک لکه روی پوست می‌ماند. لکه‌های بعد از لیزر یا سوختگی‌های خفیف، بعد از گزش حشره، حساسیت به یک دارو یا گیاه و بعد از التهاب‌های اگزمایی از دیگر لکه‌های ناشی از التهاب است که لکه‌های موقت محسوب می‌شود. ولی شدت هر لکه به رنگ پوست بستگی دارد، هر چه پوست روشن‌تر باشد این لکه‌ها کمرنگ‌تر و زودگذرتر و هرچه پوست تیره تر باشد پررنگ‌تر و طولانی‌تر روی پوست می‌مانند. اساس درمان، شناسایی زودهنگام نوع لکه از سوی پزشک است تا زودتر از بروز لکه‌های جدید پیشگیری شود.
کک و مک: این لکه‌ها در افرادی که پوست روشن و زمینه ژنتیک دارند دیده می‌شود. نور آفتاب علت اصلی ایجاد و تشدید کک ومک است. معمولاً در نواحی فوقانی بدن مانند پوست صورت و دست‌ها که بیشتر در معرض مستقیم نور آفتاب است دیده می‌شود. در فصول پاییز و زمستان که شدت تابش نور آفتاب ضعیف‌تر است، کمرنگ تر و در بهار و تابستان پررنگ تر می‌شود. کک ومک با استفاده از دارو کمرنگ می‌شود، ولی با هر بار تماس آفتاب دوباره برمی‌گردد.
لکه‌های وابسته به سن: باور عموم این است که وجود بیماری‌های کبدی باعث ایجاد این لکه‌ها در افراد پیر یا میان سال می‌شود اما این‌طور نیست. لکه‌های دوران پیری نتیجه تماس زیاد با آفتاب است و کسانی که در گذشته تماس مداوم با آفتاب داشته‌اند زودتر دچار این لکه‌ها می‌شود. هر چه سن بالاتر می‌رود پررنگ‌تر می‌شود و درمان آن نیز لیزر است.
بهترین درمان برای کک و مک استفاده از لیزر است ولی همه افراد بعد از لیزر همیشه باید رعایت کنند تا مانع برگشت لکه‌ها شوند، زیرا این پوست‌ها بسیار مستعد هستند و ممکن است این لکه‌ها عود کنند.
خال‌ها: خال‌ها نیز به صورت لکه‌های پررنگ‌تر روی پوست ظاهر می‌شوند. برخی از خال‌ها که متمایل به آبی هستند، درمانشان کمی مشکل‌تر است و حتی روی صورت و دور چشم هم دیده می‌شوند. در این موارد درمان دارویی کمک‌کننده نیست، ولی لیزردرمانی آن هم به صورت مکرر مفید است. در هر حال از بین بردن خال‌ها امکان‌پذیر است.
لکه‌های وابسته به سن: باور عموم این است که وجود بیماری‌های کبدی باعث ایجاد این لکه‌ها در افراد پیر یا میانسال می‌شود اما این طور نیست. لکه‌های دوران پیری نتیجه تماس زیاد با آفتاب است و کسانی که در گذشته تماس مداوم با آفتاب داشته‌اند زودتر دچار این لکه‌ها می‌شود. هر چه سن بالاتر می‌رود پررنگ‌تر می‌شود و درمان آن نیز لیزر است.
لکه‌ها خطری ندارند
لکه‌ها معمولاً نگران کننده نیستند فقط شکل و ظاهر پوست را دستخوش تغییر می‌کنند. گرچه بعضی سرطان‌های پوستی ابتدا با لکه خود را نشان می‌دهند، ولی اینها به‌مرور برجسته می‌شوند و تغییر شکل می‌دهند، درحالی‌که لکه ایجاد شده شکل غیرعادی ندارد. بهترین درمان لک‌ها استفاده از محصولات روشن‌کننده و به‌خصوص محافظت از پوست در برابر آفتاب است.
تغذیه صحیح
تغذیه صحیح هم از دیگر عوامل موثر در حفظ سلامت و شادابی پوست است و بی شک، کمبود برخی از مواد غذایی می تواند یکی از عوامل ایجاد لک های پوستی باشد.ویتامینی که کمبود آن در بدن می تواند موجب بروز لک های پوستی شود، ویتامین B12 است و معمولا سایر مسائل تغذیه ای چندان نقشی در این زمینه ندارد.